Dünyada yapılmış olan en büyük ve en güçlü teleskop James Webb Uzay Teleskobu yolculuğunu tamamlayarak, 1,5 milyon km uzaklıktaki L2 yörüngesine yerleşti. Yolculuğunu başarılı bir şekilde geçiren teleskop, L2’ de ki yörüngesine oturduktan sonra tüm aynaları da açıldı. James Webb yüzeyinde 18 adet ayrı ayrı ayna var ve bu aynaların tek bir bütün ayna halinde halinde hareket etmesi gerekiyor. 0,54 Nanometrelik ayarlamalarla aynaların tek bir bütün halinde çalışması sağlanacak. Küçük ve büyük sayıları algılamamız biraz zor olduğu için NASA bunu şöyle bir benzetmeyle açıklıyor: “Eğer bu teleskobun tek bir yüzey gibi davranacak olan birincil aynası ABD boyutlarında olsa idi onu oluşturan her ayna segmenti Teksas boyutunda olurdu. Ekibin bu Teksas boyutundaki aynaların yüksekliğini hizalaması gerekirdi. 4 cm’ lik hata payıyla...”. Bizim anlayabilmemiz içinde şöyle çevirebiliriz; Türkiye neredeyse Teksas kadar, onun 1.2 katı büyüklüğünde… 18 aynanın büyüklükleri bu şehirlerin büyüklüğünde olsaydı bile hata payının 4cm’ den daha küçük olması gerekirdi. Çok karmaşık ayarlamalar olduğundan dolayı 7 ayrı aşamada ayarlamalar yapılacak. Ayrıca Nasa bu aşamaları küçük bir prototip üzerinde gerçekleştirecek.
Bu ayarlamaları yapmak için nasıl bir ayarlama kullanılabilir sizce? Önce aynaları tek bir bütün halinde ayarlamaları gerekiyor. Daha sonrada bu aynaların görüntüsünü tek bir yıldıza odaklamaları gerekiyor. Teleskop çektiği fotoğrafları tek tek üst üste getirmeyi gerçekleştirdi. HD 84406. 18 aynanın her biri 258.5 milyon ışık yılı uzaklıktaki bu yıldıza yöneltildi. Milyonlarca yıldır yolda olan ilk fotonlar ulaştı. Gece yarısı saatlerinde gelen bu ilk görselleri bilim insanları hemen analiz etmeye başladı ve kendilerine ulaşan ilk fotonlardan yola çıkarak kalibrasyon sürecinin ilk fazının başarıyla gerçekleşmiş olduğunu gösterdi.
Büyük Ayı Takımyıldızı' nda HD 84406 olarak bilinen yıldız, özellikle seçildi. Etrafında ona benzer parlaklığa sahip başka yıldızlarla dolu olmadığından kolayca görüntülenebiliyor. Arka planında görüntüyü bulanıklaştıracak yıldızlar yok. Bu mozaik içindeki noktalar, birincil ayna parçasına göre etiketlenmiş. Yani şu anda aynı yıldızın farklı aynalarla yakalanmış 18 ayrı görüntüsüne bakıyorsunuz.
Şubat' ta başlayan görüntü yakalama işlemi sırasında JAMES WEBB, yıldızın tahmini konumu çevresinde 156 farklı konuma yeniden yönlendirildi ve üzerindeki NIRCam adlı kameranın 10 dedektörünü kullanarak 54 gigabayt ham veriden oluşan 1.560 görüntü yakaladı. Tüm bu süreç yaklaşık 25 saat sürdü. Görüntüler daha sonra ayrı ayrı her bir birincil ayna parçasının imzasını tek bir çerçevede yakalayan tek, büyük bir mozaik oluşturmak için birbirine bağlandı. Görüntü 2 milyardan fazla piksele sahip devasa bir mozaiğin yalnızca orta kısmı.
En Önemli Aşama
Son aşamadaysa ayrı ayrı hizalanmış aynaları tek bir görüntü oluşturacak şekilde mikro düzeyde yeniden ayarlaması yapılacak. İlk bilimsel görüntülerin, belki de evrenimizin ilk zamanlarının görüntülerinin yaz aylarında dünyaya ulaşması bekleniyor.
Büyük Ayı takımyıldızından ulaşan ilk fotonlar Webb' in fonksiyonlarının çalıştığını doğruladı ve bu elbette önemli bir ayrıntı. James Webb’ in üzerindeki dört enstrümanın tümünü kullanarak bilimsel gözlemlere başlamak için önümüzdeki aylarda yapılacak daha çok şey var.
